به گزارش پایگاه خبری جهادپرس،به نقل از جهانبین نیوز ؛ عشایر ذخایر انقلاب و مملکتند. این جمله‌ای است از امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی که آمد تا حق مستضعفین را از مستکبرین بگیرد و عشایر، یکی از همان اقشار مستضعف بودند، که امام امت آنان را ذخیره انقلاب و مملکت خواند.

با این حال یکی از ویژگی های ذاتی عشایر نقش پررنگ این جامعه محلی در تحقق رونق و جهش تولید است به طوری که کاهش و یا نابودی این قشر زحمتکش می تواند آسیب زیادی به اقتصاد کشورمان وارد کند.

از نظر اقتصادی درآمد عشایر به دامداری و کشاورزی وابسته است که عمدتا این دو را به شیوه سنتی و مختص به خود انجام می دهند، هر چند تحولات دهه های گذشته کشورمان خصوصا یکجانشینی عشایر در برخی از مناطق کشور ضربه مهلکی به اقتصاد کشورمان وارد کرده ولی همچنان آنها نقش بی بدیلی را در اقتصاد محلی کشورمان ایفا می کنند.

عمده ترین فعالیت های این قشر زحمتکش به شرح زیر می باشد:

فرآورده های دامی

عشایر علاوه بر تولید گوشت قرمز که مهمترین عامل پرورش دام است محصولات دیگری همچون شیر، پشم، کره، پنیر، کشک، قره قوروت، مو، کرک تولید می کنند. با این حال گوشت عمده ترین فرآورده عشایر به شمار می رود و در این راستا به طور معمول دام ها زنده به فروش می رسند ولی پشم آنها در مدت پرورش چیده و فروخته می شوند و یا برای ساخت صنایع دستی و تولید لباس به کار می رود.

زراعت و باغداری
 
عشایر در راستای فعالیت دامداری به کشاورزی نیز می پردازند اما این نوع کشاورزی به روش دیم و بسیار ساده و ابتدایی انجام می گیرد، همچنین به دلیل ماهیت کوچندگی و تحرک زراعت گوناگونی لازم را ندارد و تناوب کشت نیز در آن به ندرت دیده می شود، بر همین اساس فن آوری تولید ساده است و ماشین افزار و نهاده ها خیلی کم در کشاورزی عشایر به کار می روند.

صنایع دستی

شرایط خاص زندگی اجتماعی و فرهنگی عشایر، اشتغال زنان به امر تولید صنایع دستی از گذشته های دور و ... باعث شده صنایع دستی به عنوان یک بخش مکمل در کنار دامداری نقش مهمی در ایجاد اشتغال زنان داشته باشد.

صنایع دستی عمدتا با روش های ابتدایی انجام می شود و محدود به تولید فرآورده های دستی است، تولید انواع صنایع دستی به شکل سنتی مانند سیاه چادر، گلیم و جاجیم و قالیبافی با بکارگیری مواد اولیه دامی همچون پشم و مو انجام می گیرد، تولید این گونه محصولات از سوی عشایر یک کار جنبی در منظقه شمرده می شود و در کنار کار دامداری و کشاورزی انجام می پذیرد.

از جمله مهمترین صنایع دستی این جامعه می توان به محصولات دست بافی چون قالی، قالیچه، گلیم، زیلو، ورنی، جاجیم، خورجین، توبره، چوقا، کلاه، دستکش، جوراب، گیوه و پاپوش، پلاس و ... اشاره کرد.

گفتنی است که اغلب صنایع دستی به کمک نیروی زنان تولید م شود و بیشتر این صنایع جنبه خود مصرفی دارند.

25 درصد گوشت کشور توسط عشایر تولید می شود

در همین خصوص کرمعلی قندالی، رئیس سازمان امور عشایر ایران در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار جهانبین نیوز به نقش وافر این جامعه محلی در اقتصاد کشور پرداخت و گفت: عشایر با جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ یک هشتم جمعیت کل کشور را به خود اختصاص داده اند.

وی افزود: اقتصاد ۷۰ درصد این قشر متکی به دام است به طوری که با داشتن ۲۴ میلیون جمعیت دامی، ۲۸ درصد دام کشور و ۳۵ درصد صنایع دستی را تولید می‌کنند.

قندالی اظهار نمود:  برآورد ما نشان می دهد که عشایر سالانه نزدیک به 190 هزار تن گوشت قرمز تولید می کنند که به عبارت دیگر می توان گفت که آنها با حدود 10 میلیون راس دامی که به بازار عرضه می کنند حدود 25 درصد تولید گوشت قرمز کشور را به عهده دارند.

رئیس سازمان امور عشایر ایران در ادامه یادآور شدک البته نباید فعالیت های عشایر را محدود به تولید دام دانست چون بالغ بر 790 هزار هزار هکتار از اراضی کشاورزی اعم از آبی و دیم در اختیار عشایر بوده و آنها از این طریق هم به اقتصاد و تولید کشور کمک می کنند و هم معیشت خود را تامن می کنند.

قندالی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: سازمان امور عشایری برنامه های زیادی برای توسعه و افزایش اشتغال و کمک به عشایر دارد که از مهمترین آنها می توان به ایجاد بوم‌گردی در مناطق عشایری، توسعه کشت گیاهان دارویی، صنایع دستی، فرآوری شیر و تولید لبنیات، کشت در اراضی شیب‌دار دانست.

وی اظهار نمود: برای توسعه و کشت گیاهان دارویی در تلاشیم تا پایان برنامه ششم توسعه ۱۰ هزار هکتار  دست کاشت را در حوزه عشایر و ۵۰۰ هزار هکتار در عرصه‌های منابع طبیعی داشته باشیم که برای سال جاری مبلغ 10 میلیارد تومان از محل تسهیلات ماده ۱۰ و ۱۲ تسهیلات در نظر گرفته شده است.

سهم عشایر چهارمحال و بختیاری در رونق تولید

 یحیی حسین پور مدیرکل امور عشایر استان چهارمحال و بختیاری گفت: سالانه به طور متوسط ۱۱ هزار تن گوشت قرمز توسط عشایر استان تولید می‌شود.

وی افزود: این میزان تولید ۵۵ درصد نیاز استان را به گوشت قرمز تأمین می‌کند، همچنین سالانه به طور متوسط نیز ۳۵ هزار تن شیر خام توسط عشایر تولید و بخش عمده آن به ماست، کره، کشک و قارا تبدیل می‌شود.

حسین پور ادامه داد: عشایر استان چهارمحال و بختیاری دارای یک میلیون و ۵۵۰ هزار رأس گاو، گوساله، گوسفند، بز و بزغاله هستند.

مدیرکل امور عشایر استان چهارمحال و بختیاری اظهار نمود: استان چهارمحال و بختیاری، بعد از فارس دومین استان عشایر نشین کشور و دارای رتبه اول استانی در تراکم عشایر در واحد سطح است.

وی افزود: جمعیت ۱۲۶ هزار و ۳۹ نفری عشایر چهارمحال و بختیاری در قالب ۱۴ هزار و ۶۵۷ خانوار در ۸۵ درصد گستره جغرافیایی این استان استقرار دارند.

ضربه شیوع ویروس کرونا بر پیکره جامعه عشایری

شیوع ویروس کرونا در کشورمان ضربات زیادی به جامعه عشایری نیز وارد کرد به طوری که پایین آمدن قیمت دام‌زنده سبب ناراحتی بسیاری از این دامداران شد و فروش دام دیگر جوابگوی هزینه های بالایی زندگی آنها نیست چرا که آنان برای پروار دام‌ها هزینه زیادی متحمل شده‌اند اما هم‌اکنون در زمان فروش با قیمت پایین مواجه شده‌اند.

رحمت علی بابازاده یکی از عشایر منطقه دیناران بختیاری در این خصوص به خبرنگار ما گفت: متاسفانه شیوع بیماری کرونا باعث کاهش مصرف گوشت قرمز در استان شده که همین امر به شدت تقاضا را کاهش داده و وقتی تقاضا کاهش یابد قیمت دام های ما با افت زیادی روبرو می شود.

وی افزود: خانوارهای عشایری هم‌اکنون با توجه به پایین آمدن قیمت دام‌زنده دچار ضرر و زیان شده‌اند، فروش دام‌ها پاسخگوی هزینه‌های زندگی آنها نیست.

این دامدار منطقه دیناران گفت: معیشت و روزی ما تنها از ناحیه فروش دام تامین می‌شود ولی با این شرایط همه ما نابود خواهیم شد چرا که برای خرید نهاده‌های دامی و همچنین گذران زندگی از بانک‌ها وام برداشته‌ ایم که امسال توانایی پرداخت اقساط را نخواهیم داشت، به ناچار باید جریمه‌های سنگین بانکی را نیز پرداخت کنیم.

تاخیر در کوچ عشایر به آنها ضربه خواهد زد

در همین خصوص رئیس فراکسیون عشایر مجلس شورای اسلامی در گفتگویی اظهار کرد: تاخیر در زمان کوچ به دلیل گرم شدن هوا در قشلاق بر زندگی عشایر و دامشان تاثیرگذار است؛ چرا که با افزایش دمای هوا، وضعیت آب و علوفه دامی تغییر پیدا می‌کند.

علی اکبری با تاکید بر اینکه البته اکنون کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا در شرایط اضطراری قرار دارد، تصریح کرد: با گرم شدن هوا و خشک شدن علوفه، امکان تغذیه دام با علوفه خشک وجود ندارد و این اقدام به دام عشایر آسیب وارد می‌کند.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: اگر تصمیم بر این است که عشایر و دامشان مدتی در مناطق قشلاقی بماند و جابجایی نداشته باشند، به طور حتم باید تمهیداتی پیش‌بینی شود.

اکبری پیشنهاد داد: در صورت تاخیر در کوچ عشایر باید با هماهنگی تعاونی‌های عشایری علاوه بر ارایه بسته‌های بهداشتی رایگان به خانوارها، یارانه‌ای بابت کرایه جابجایی عشایر از مناطق قشلاق به ییلاق و همچنین ایجاد تضمینی برای عدم تصاحب در مناطق ییلاقی صورت گیرد.

وی اضافه کرد: احتمالا در زمان و مسیر جابجایی عشایر ممنوعیت‌هایی ایجاد شود که بهتر است این جابجایی با وسایط نقلیه صورت بگیرد که برای این امر نیز پرداخت کرایه حمل لازم است.

وی ادامه داد: همچنین در مناطق ییلاقی نیز باید تضمینی باشد که در غیاب عشایر مراتعشان تصاحب نشود و عده دیگری با مالکیت موقتی دام خود را وارد این مراتع نکنند.

رئیس فراکسیون عشایر مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: عشایر برای کوچ در اسفندماه در همان مناطق قشلاقی به دامنه‌ها می آیند بعد به تدریج به سمت مناطق ییلاقی حرکت می‌کنند.

اکبری اضافه کرد: البته امسال به دلیل بارندگی‌های مطلوب تاکنون مشکلی برای عشایر در مناطق قشلاقی رخ نداده است.

با این حال به نظر می رسد عشایر کشورمان نقش بی بدیلی در اقتصاد کشورمان ایفا کنند به همین دلیل لازم است مسئولین امر توجه ویژه ای به این مردمان شریف داشته باشند تا امنیت غذایی کشور و خودکفایی در تولید محصولات دامی و کشاورزی تامین و زمینه اشتغالزایی در کشورمان نیز بیشتر از گذشته فراهم شود.

انتهای پیام